Hội nghị trực tuyến toàn quốc về phát triển dược liệu Việt Nam

Sáng 12/4, tại Lào Cai, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc đánh giá tình hình phát triển dược liệu Việt Nam. Đồng chí Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo một số bộ, ngành và đại diện lãnh đạo 63 tỉnh, thành phố trong cả nước cùng tham dự hội nghị.

Dự họp phía đầu cầu Quảng Ninh có các  đồng chí: Nguyễn Đức Long, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh.

Đồng chí Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh kiến nghị một số nội dung liên quan đến phát triển dược liệu Quảng Ninh.

Theo kết quả điều tra đến năm 2016, Việt Nam đã ghi nhận được trên 5.000 loài thực vật sử dụng làm thuốc. Trong đó có gần 200 loài có tiềm năng khai thác và phát triển trồng để đáp ứng nhu cầu sử dụng trong nước và hướng tới xuất khẩu như: quế, hồi, hòe, nghệ, Actiso, sa nhân, kim tiền thảo, đinh lăng, thảo quả… Việc trồng cây dược liệu cũng làm tăng hiệu quả kinh tế cho các hộ nông dân, đặc biệt có hiệu quả cao hơn từ 3-5 lần so với trồng một số loại cây trồng nông nghiệp như lúa, ngô, sắn… Hiện thị trường tiêu thụ dược liệu và các sản phẩm từ dược liệu ở Việt Nam là rất lớn với nhu cầu sử dụng dược liệu trong nước ước tính khoảng 60.000 - 80.000 tấn dược liệu.

Tuy nhiên, việc nuôi trồng dược liệu trong nước chưa có quy hoạch và định hướng phát triển của từng địa phương. Dược liệu trong nước chưa trở thành hàng hóa có sức cạnh tranh, nhất là trong quá trình hội nhập; phần lớn nguồn dược liệu của Việt Nam vẫn phải nhập của nước ngoài. Công tác quản lý chất lượng dược liệu có nhiều bất cập. Từ năm 2012 đến nay, Bộ Y tế đã phát hiện một số lượng lớn dược liệu không đảm bảo chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ. Riêng trong năm 2016, trong 2.724 mẫu dược liệu được kiểm tra phát hiện 374 mẫu không đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay trong công tác quản lý dược liệu là kiểm soát dược liệu nhập khẩu. Tình trạng vận chuyển lậu dược liệu qua các lối mòn, cửa phụ diễn biến phức tạp. Cán bộ kiểm tra chỉ kiểm tra được số lượng, trọng lượng chứ chưa kiểm tra được chất lượng của các dược liệu…

Tại hội nghị, đồng chí Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã báo cáo về tình hình phát triển dược liệu tại Quảng Ninh. Hiện trên địa bàn tỉnh có 948 loài cây thuốc, thuộc 182 họ, 561 chi khác nhau, trong đó có 134 loài được trồng, 814 loài mọc tự nhiên, có nhiều loại là dược liệu quý hiếm, có giá trị kinh tế cao như: ba kích, trà hoa vàng, hồi, quế, kim ngân... Quảng Ninh đã triển khai quy hoạch vùng trồng, khai thác và phát triển dược liệu Quảng Ninh đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 tại các xã miền núi của các huyện, thị, thành phố: Đông Triều, Uông Bí, Hoành Bồ, Ba Chẽ, Bình Liêu. Đồng thời, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển nguồn tài nguyên dược liệu.

Từ năm 2014, Quảng Ninh đã quy hoạch phát triển 17 vùng sản xuất tập trung, trong đó quy hoạch vùng sản xuất dược liệu đến năm 2020 là 13.397 ha. Thông qua Chương trình OCOP, đã có 20/180 doanh nghiệp, tổ chức tham gia vào chương trình sản xuất thảo dược.

Để đẩy mạnh phát triển dược liệu, Quảng Ninh đã quy hoạch và quyết tâm xây dựng “Thung lũng phát triển dược liệu xanh Ngọa Vân-Yên Tử” nhằm phát triển chuỗi giá trị dược liệu, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của vùng; tiếp tục triển khai các đề tài, dự án khoa học công nghệ về dược liệu và Chương trình OCOP; phát triển dược liệu gắn với du lịch… Vì thế, tỉnh đề nghị Chính phủ quan tâm xây dựng cơ chế chính sách, hỗ trợ phát triển dược liệu; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá các sản phẩm dược liệu Việt Nam; tạo môi trường bình đẳng trong kinh doanh dược liệu; Bộ Y tế quan tâm triển khai Đề án “Vườn bảo tồn và phát triển cây quốc gia Yên Tử”…

Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu Quảng Ninh.

Tại hội nghị trực tuyến, các đại biểu đã tập trung đánh giá những khó khăn trong công tác nuôi trồng, khai thác, chế biến, sản xuất, sử dụng dược liệu Việt Nam. Qua đó, đề xuất một số giải pháp liên quan đến cơ chế, chính sách; kiện toàn tổ chức, quản lý từ trung ương đến địa phương; tăng cường phòng chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng về dược liệu; giải pháp về khoa học-công nghệ; đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị…

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Những bất cập của ngành dược liệu hiện nay là do chưa quy hoạch được vùng dược liệu phát triển theo chuỗi giá trị nên hiệu quả thấp; sản xuất manh mún, không có đầu ra bền vững. Thủ tướng Chính phủ đề nghị: Cần có khuôn khổ chính sách pháp luật rõ hơn để dược liệu Việt Nam có điều kiện phát triển. Bên cạnh đó, cần phải phát triển công nghệ dược ở Việt Nam để chế biến hiệu quả và phải có hình thức quảng bá, giới thiệu sản phẩm dược liệu Việt Nam ra quốc tế.

Thủ tướng yêu cầu, thời gian tới, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng cơ chế chính sách đặc thù để phát triển ngành dược liệu Việt Nam; xây dựng chương trình khoa học trọng điểm về dược liệu; có chính sách hỗ trợ, công nhận các bài học cổ truyền, lựa chọn một số dược liệu có giá trị kinh tế cao để đầu tư phát triển như sản phẩm của quốc gia. Các bộ, ngành, địa phương cần quan tâm đến cán bộ làm công tác dược liệu, bổ sung nhân lực quản lý y dược cổ truyền nói chung và dược liệu nói riêng. Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Hải quan và các địa phương tăng cường quản lý giám sát chặt chẽ việc xuất nhập khẩu dược liệu.

Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tăng cường truyền thông để giúp người dân, cộng đồng có kiến thức về phát triển dược liệu Việt Nam; khuyến khích việc khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền, đơn giản hóa các thủ tục thanh toán, có chính sách đặc thù trong đấu thầu mua dược liệu trong nước theo tiêu chuẩn quy định.

Thanh Hằng