Uông Bí – Những dấu ấn và bước chuyển mình lịch sử

Chính thức được thành lập vào ngày 28/10/1961, trải qua gần 64 năm xây dựng và phát triển, Uông Bí đã từng bước vươn mình mạnh mẽ từ một thị xã nhỏ bé, nghèo nàn và nhiều gian khó, trở thành một thành phố năng động, hiện đại, là đô thị loại II tại cửa ngõ phía Tây của tỉnh Quảng Ninh.

Uông Bí -  thành phố năng động, hiện đại, là đô thị loại II tại cửa ngõ phía Tây của tỉnh Quảng Ninh.

Trong dòng chảy phát triển không ngừng của đất nước chuẩn bị bước vào một kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vào ngày 1/7 tới đây, chính quyền cấp huyện thành phố Uông Bí sẽ chính thức dừng hoạt động; tiến hành sáp nhập các xã, phường cũ thành các đơn vị hành chính mới, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp theo chủ trương tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của Đảng và Nhà nước. Đây không chỉ là một dấu mốc hành chính mà còn mở ra một chương mới trong hành trình phát triển toàn diện của địa phương.

Vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng bộ thành phố cùng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, người dân và doanh nghiệp

64 năm qua, mọi bước tiến của Uông Bí đều in đậm dấu ấn lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy từ thành phố đến cơ sở, trong đó nổi bật là vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng bộ thành phố trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, tư tưởng, tổ chức và công tác cán bộ.

Đảng bộ thành phố Uông Bí tổng kết thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025.

Trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ ác liệt, đặc biệt là giai đoạn 1965–1972 khi Uông Bí là một trong những trọng điểm đánh phá của đế quốc Mỹ, Đảng bộ và nhân dân thị xã đã kiên cường bám trụ, vừa sản xuất, vừa chiến đấu. Các phong trào tiêu biểu như “Tổ quốc cần điện như cơ thể cần máu” của Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí hay “Mỗi người làm việc bằng hai”, “Chắc tay búa, vững tay súng” của mỏ than Vàng Danh đã thể hiện rõ khí phách kiên cường của người công nhân vùng Mỏ, góp phần to lớn giúp Uông Bí vượt qua gian khó và hoàn thành vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.

Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí, đứa con đầu lòng của ngành điện lực Việt Nam – một trong những đơn vị chủ lực góp phần đưa Uông Bí hoàn thành vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.

Sau giai đoạn đổi mới từ Đại hội VI của Đảng năm 1986, đặc biệt từ Đại hội XII, XIII và các kỳ Đại hội tiếp theo, Đảng bộ thị xã Uông Bí (sau này là Đảng bộ thành phố Uông Bí) luôn thể hiện tư duy đổi mới một cách toàn diện, chiến lược và thực tiễn, bám sát yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong đó, các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, du lịch được ưu tiên phát triển, đi đôi với xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, đô thị đồng bộ, hiện đại, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình đô thị hóa mạnh mẽ.

Song hành cùng Đảng bộ là sự đóng góp quan trọng của Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị – xã hội trong việc tạo dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân. Mặt trận Tổ quốc thành phố luôn thực hiện tốt vai trò cầu nối giữa nhân dân với Đảng, tích cực giám sát và phản biện xã hội. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh luôn là lực lượng xung kích trong các phong trào tình nguyện, hành động vì cộng đồng. Hội Liên hiệp Phụ nữ không ngừng phát huy vai trò trong công tác bình đẳng giới, xây dựng gia đình hạnh phúc. Các tổ chức khác như Liên đoàn Lao động, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Người cao tuổi... đều có những đóng góp thiết thực, làm nên một mạng lưới chính trị – xã hội bền chặt, lan tỏa các phong trào thi đua yêu nước rộng khắp. Đây chính là nền tảng cốt lõi tạo nên sự đồng thuận, sức mạnh nội sinh vững bền để đưa các nghị quyết lớn của Đảng vào đời sống, định hình diện mạo phát triển của thành phố.

Trong suốt quá trình phát triển, Hội đồng nhân dân thành phố Uông Bí đã không ngừng đổi mới hoạt động, thực hiện hiệu quả chức năng giám sát, ban hành nhiều nghị quyết quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh phù hợp với từng giai đoạn. Các kỳ họp thường kỳ, chuyên đề được tổ chức bài bản, chất lượng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Các cuộc tiếp xúc cử tri được phối hợp tổ chức tốt, từ đó phản ánh trung thực tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và đề xuất những kiến nghị chính đáng với các cơ quan chức năng.

Cùng với đó, vai trò điều hành, quản lý của UBND thành phố và hệ thống các phòng, ban chuyên môn, các xã, phường cũng được nâng cao không ngừng. Mỗi phòng, ban là một mắt xích quan trọng đảm bảo hệ thống hành chính vận hành thông suốt, hiệu quả, hướng tới mục tiêu phục vụ người dân, doanh nghiệp một cách chuyên nghiệp. Phòng Tài chính – Kế hoạch miệt mài với công việc xây dựng kế hoạch, quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính. Phòng Quản lý Đô thị, Tài nguyên và Môi trường tập trung cho công tác quy hoạch, quản lý đất đai, xây dựng và bảo vệ môi trường. Phòng Kinh tế đồng hành cùng doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn để thúc đẩy sản xuất, tạo lập môi trường đầu tư thuận lợi. Phòng Giáo dục và Y tế chăm lo cho các lĩnh vực cốt lõi của đời sống xã hội: giáo dục, đào tạo và chăm sóc sức khỏe. Các phòng khác như Tư pháp, Nội vụ, Lao động – Thương binh và Xã hội, Văn hóa – Thông tin... đều góp phần không nhỏ trong việc duy trì hoạt động hành chính, pháp luật, tổ chức nhân sự và thực hiện các chính sách an sinh xã hội đến tận người dân. Họ là những người thầm lặng giải quyết từng thủ tục tại Bộ phận Một cửa, có mặt ở mọi công sở, đến từng hộ dân, mang theo tinh thần hành chính phục vụ, lấy sự hài lòng của nhân dân làm thước đo chất lượng công việc.

Nhờ quyết tâm chính trị cao, hành động quyết liệt cùng sự sáng tạo, linh hoạt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của cấp ủy, chính quyền, TP. Uông Bí đã huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị. Đặc biệt, sự đồng hành, ủng hộ tích cực của người dân và cộng đồng doanh nghiệp đã trở thành yếu tố then chốt góp phần tạo nên thành công. Điển hình là phong trào tự nguyện hiến, trả đất, tháo dỡ công trình để mở đường, xây dựng các công trình phúc lợi công cộng.

Các đồng chí lãnh đạo thành phố chụp ảnh lưu niệm cùng toàn thể cán bộ, công chức, viên chức các cơ quan của Thành ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ và các đoàn thể thành phố, tháng 6/2025.

Những dấu mốc đáng nhớ và thành tựu nổi bật

Năm 2008, Uông Bí được công nhận là đô thị loại III. Ngay sau đó, Đảng bộ thị xã đã phát động chiến dịch “tăng tốc 720 ngày đêm lên thành phố”. Đây là quyết tâm lớn và là hành động mạnh mẽ, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của Đảng bộ và chính quyền địa phương. Kết quả là vào ngày 25/2/2011, Chính phủ ban hành Nghị quyết 12/NQ-CP, thành lập Thành phố Uông Bí.

Chỉ hơn hai năm sau, tháng 11/2013, Uông Bí chính thức trở thành đô thị loại II – một bước tiến ngoạn mục và xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của toàn bộ hệ thống chính trị và người dân thành phố.

Trong nhiệm kỳ Đại hội XX (2020–2025), Uông Bí tiếp tục gặt hái nhiều thành tựu quan trọng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực. So với đầu nhiệm kỳ, năm 2024, dịch vụ tăng từ 45,5% lên 48,2%; công nghiệp – xây dựng giảm nhẹ từ 49,2% xuống 47,9%; nông, lâm, thủy sản từ 5,3% xuống 3,9%. Thu nhập bình quân đầu người đạt 11.596 USD/năm (2024), cao hơn mức trung bình tỉnh. Thu ngân sách giai đoạn này đạt 18.406 tỷ đồng, tăng 17% so với giai đoạn 2015–2020; tổng vốn đầu tư xã hội đạt 50.618 tỷ đồng, gấp gần 2 lần giai đoạn trước; sản lượng công nghiệp như than sạch đạt 39,3 triệu tấn, điện sản xuất đạt 20.176 triệu KWh. Lĩnh vực nông nghiệp phát triển bền vững, hình thành nhiều mô hình mới như trồng cây dược liệu, nông nghiệp công nghệ cao.

Giai đoạn 2020 – 2025, sản lượng công nghiệp như than sạch đạt 39,3 triệu tấn, điện sản xuất đạt 20.176 triệu KWh.

Những năm qua, thành phố tập trung cải cách hành chính, nâng cao chất lượng môi trường đầu tư kinh doanh. Các chỉ số như PAR INDEX, SIPAS, DGI, DTI luôn nằm trong nhóm dẫn đầu các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Năm 2022, Uông Bí dẫn đầu toàn tỉnh về các chỉ số PAR INDEX, DGI và ICT (ứng dụng công nghệ thông tin).

Năm 2024, Uông Bí đứng tốp đầu trong bảng xếp hạng chuyển đổi số.

Trong lĩnh vực giáo dục – y tế, Uông Bí là địa phương tiên phong với 100% trường công lập đạt chuẩn quốc gia, trong đó 71,8% đạt mức độ 2. Y tế phát triển vượt bậc, đặc biệt tại Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển với các ca ghép tạng thành công. Tỷ lệ bác sĩ đạt 23,8/10.000 dân; tỷ lệ bảo hiểm y tế đạt 98%.

Đời sống văn hóa – xã hội được quan tâm toàn diện: 99,6% gia đình đạt chuẩn văn hóa; 100% giữ vững danh hiệu gia đình văn hóa. Thành phố chú trọng bảo tồn di sản, đặc biệt là danh thắng Yên Tử đang trong hành trình đề nghị UNESCO công nhận Di sản thế giới.

Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - cuộc cách mạng hành chính tất yếu

Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền cấp huyện thành phố Uông Bí sẽ chấm dứt, nhường chỗ cho mô hình chính quyền hai cấp, đồng thời sáp nhập lại các đơn vị hành chính cấp xã. Cụ thể: Phường Uông Bí được thành lập trên cơ sở sáp nhập Quang Trung, Yên Thanh, Thanh Sơn và khu Điền Công 1, Điền Công 2 và Điền Công 3 thuộc phường Trưng Vương; Phường Yên Tử được thành lập trên cơ sở sáp nhập Phương Đông, Phương Nam và xã Thượng Yên Công; Phường Vàng Danh được thành lập trên cơ sở sáp nhập phường Vàng Danh, Bắc Sơn, Nam Khê và phần còn lại của Trưng Vương.

Việc tinh gọn bộ máy là bước đi chiến lược nhằm giảm tầng nấc trung gian, tiết kiệm nguồn lực, nâng cao hiệu quả phục vụ. Mọi công tác chuẩn bị đã và đang được tiến hành khẩn trương, dân chủ, khoa học, đảm bảo không gián đoạn hoạt động hành chính.

Trải qua hơn 60 xây dựng và phát triển, chính quyền cấp huyện thành phố Uông Bí đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của mình. Những đổi thay vượt bậc hôm nay là kết tinh từ công sức, trí tuệ, cống hiến thầm lặng của biết bao thế hệ cán bộ, đảng viên, người dân Uông Bí. Dù mô hình tổ chức có thay đổi, nhưng tinh thần đoàn kết, ý chí vươn lên và khát vọng xây dựng một Uông Bí ngày càng giàu đẹp sẽ mãi được giữ vững. Đây chính là tiền đề vững chắc để các địa phương bước vào giai đoạn phát triển mới, phù hợp với yêu cầu của Quảng Ninh và đất nước trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thanh Hương