Thành phố Uông Bí - 10 năm nỗ lực đưa pháp luật vào cuộc sống

Luật phổ biến, giáo dục pháp luật được Quốc hội khoá13 thông qua và ban hành ngày 20/6/2012. Việc ban hành Luật đã tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất, gắn với việc huy động cả hệ thống chính trị tham gia vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; tạo chuyển biến căn bản, bền vững trong hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Sau 10 năm triển khai thực hiện Luật, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn thành phố Uông Bíngày càng thực chất và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, là cầu nối đưa pháp luật vào cuộc sống, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

HĐND thành phố giám sát việc thực hiện công tác QLNN và chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động của các cơ sở y tế tư nhân.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được xác định là khâu đầu tiên của quá trình thi hành pháp luật và có vai trò hết sức quan trọng trong việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền. Việc xây dựng và ban hành Luật phổ biến, giáo dục pháp luật trước hết là nhằm hệ thống hoá các văn bản chỉ đạo dưới Luật riêng lẻ, đồng thời là cơ sở tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân trên địa bàn. Luật ra đời nhằm mục đích nâng cao kiến thức, hiểu biết về pháp luật của người dân, từng bước hình thành thói quen sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân và của xã hội. Đây cũng chính là cầu nối giữa hoạt động xây dựng và thực thi pháp luật.

Ngay sau khi Luật phổ biến, giáo dục pháp luật được Quốc hội thông qua, trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Trung ương; căn cứ tình hình địa phương, hàng năm, UBND thành phố Uông Bí đã chủ động xây dựng và ban hành các Quyết định, Chương trình, Kế hoạch chỉ đạo, triển khai tổ chức thực hiện hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn. Nhận thức về vị trí, vai trò, ý nghĩa của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của các cấp ủy đảng, người đứng đầu các cơ quan ngày càng được nâng lên. Cơ chế lãnh đạo, điều hành công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được thiết lập từ thành phố tới cơ sở; công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành trong giáo dục, phổ biến pháp luật từng bước hoàn thiện và phát huy hiệu quả.

Uỷ ban MTTQ thành phố và các tổ chức thành viên tích cực tham gia công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, hội viên.

Công tác kiểm tra việc phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện thường xuyên thông qua việc lồng ghép với các cuộc kiểm tra công tác theo dõi thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính; ban hành rà soát hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật; chuẩn tiếp cận pháp luật; theo dõi thi hành pháp luật; hoà giải ở cơ sở. Qua kiểm tra đã kịp thời phát hiện và yêu cầu khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác tham mưu, tổ chức thực hiện của UBND các xã, phường.

Việc củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật luôn được thành phố Uông Bí chú trọng. Từ năm 2013 đến nay, Ủy ban nhân dân thành phố đã 3 lần kiện toàn Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật, xây dựng và ban hành quy chế hoạt động, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên. Hiện nay, Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố có 30 thành viên, gồm: đồng chí Phó Chủ tịch UBND Thành phố là Chủ tịch Hội đồng; Trưởng phòng Tư pháp là Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng; Đại diện các phòng, ban, ngành, đoàn thể thành phố là ủy viên.

Việc củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật luôn được thành phố Uông Bí chú trọng.

Cùng với đó, thành phố cũng thường xuyên quan tâm kiện toàn đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, tập huấn nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng cho đội ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Hiện nay, thành phố có 23 báo cáo viên pháp luật cấp thành phố, 213 tuyên truyền viên pháp luật tại cơ sở. Đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật phát huy tinh thần, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, tích cực tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến sâu rộng quần chúng Nhân dân.

Ngày Pháp luật Việt Nam hằng năm đã được triển khai đồng bộ trên địa bàn thành phố. Thông qua các hoạt động của Ngày pháp luật Việt Nam, ý thức tự tìm hiểu pháp luật để sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật của cán bộ, nhân dân được nâng lên. Trong 10 năm triển khai Ngày pháp luật, thành phố Uông Bí đã tổ chức 172 hội nghị tuyên truyền với 17.305 lượt người tham dự.

Thông qua các hoạt động của Ngày pháp luật Việt Nam, ý thức tự tìm hiểu pháp luật để sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật của cán bộ, nhân dân được nâng lên.   

Nội dung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được lựa chọn có trọng tâm, trọng điểm, bám sát yêu cầu chính trị - xã hội và công tác quản lý trong từng thời điểm, đặc điểm của các nhóm đối tượng, địa bàn dân cư và tình hình, yêu cầu của địa phương, cơ quan, tổ chức, đơn vị, đảm bảo đạt hiệu quả. Cụ thể, tuyên truyền các nội dung pháp luật trên những lĩnh vực quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa thiết thực, phù hợp với từng đối tượng trên từng địa bàn như:  Hiến pháp, Luật  Hôn nhân - gia đình, Luật Phòng chống tham nhũng, Luật Khiếu nại, Luật tố cáo, Luật Phòng cháy, chữa cháy, Luật Căn cước công dân... Tuyên truyền những văn bản pháp luật mới được ban hành theo từng thời điểm như: Luật Đất đai, Bộ luật Dân sự, Bộ Luật hình sự, Bộ Luật Lao động, Luật Xử lý vi phạm hành chính...; các Luật chuyên ngành như: Luật Hộ tịch, Luật Quốc tịch, Luật Công an nhân dân, Luật Công chứng, Luật Cư trú…

Các cấp các ngành tổ chức các đợt tập trung tuyên truyền cao điểm theo chuyên đề như: Tuyên truyền Luật bầu cử Đại biểu HĐND các cấp; tuyên truyền về an toàn giao thông đường bộ; về cấm mua bán, vận chuyển, tàng trữ và đốt pháo nổ; về thuế thu nhập cá nhân; tập trung tuyên truyền pháp luật để góp phần giải quyết những “điểm nóng”, bức xúc trong cộng đồng dân cư như vấn đề đền bù, giải phóng mặt bằng, tranh chấp đất đai, tranh chấp lao động tập thể; các đợt tuyên truyền cao điểm về bảo vệ môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng chống tội phạm, phòng chống ma túy, phòng chống buôn bán người.

Trong 10 năm qua, các cấp, các ngành từ thành phố tới cơ sở đã tổ chức trên 3.900 cuộc tuyên truyền pháp luật, thu hút trên 540.000 lượt người tham dự, cấp phát trên 900.000 tài liệu. Trung tâm TT-VH thành phố xây dựng và duy trì phát sóng gần 100 số chương trình phát thanh chuyên đề “Pháp luật và bạn”, chuyên mục tư vấn hỏi đáp pháp luật trên cổng thông tin điện tử và website của thành phố.

Toạ đàm gặp gỡ, trao đổi, hỗ trợ, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho người chấp hành xong án phạt tù, tái hoà nhập cộng đồng.

Trong 10 năm qua, các cấp, các ngành từ thành phố tới cơ sở đã tổ chức trên 3.900 cuộc tuyên truyền pháp luật, thu hút hơn 540.000 lượt người tham dự, cấp phát trên 900.000 tài liệu.

Hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được quan tâm đổi mới, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố tham mưu UBND thành phố tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu pháp luật với quy mô, hình thức và nội dung phong phú, từ thi viết, thi sân khấu hóa đến thi trực tuyến. Các đơn vị xã phường, các ngành cũng phối hợp tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu pháp luật thu hút đông đảo nhân dân tham gia hưởng ứng.

Đồng thời, thành phố cũng chú trọng áp dụng các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật lồng ghép khác như: tư vấn pháp luật; trợ giúp pháp lý; hòa giải ở cơ sở; tuyên truyền qua internet, pa-nô, áp-phích, tranh cổ động; đăng tải trên Công báo; đăng tải thông tin pháp luật trên trang thông tin điện tử; thông qua công tác xét xử, xử lý vi phạm hành chính, hoạt động tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân...

Công tác trợ giúp pháp lý được tăng cường.

UBND thành phố đã chỉ đạo Phòng Tư pháp, các xã phường phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp hướng dẫn các tổ hòa giải tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật thông qua công tác hòa giải ở cơ sở. Hiện nay, thành phố có 99 tổ hòa giải với 792 hòa giải viên. Trong 10 năm đã tiến hành hòa giải gần 3.000 vụ, tỷ lệ hòa giải thành trên địa bàn đạt trên 76%. Thông qua hoạt động hòa giải, những mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ trong cộng đồng dân cư được giải quyết kịp thời; nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật; hạn chế tình trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp; giữ gìn tình đoàn kết trong khu dân cư; góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

Các xã, phường tiếp tục duy trì có hiệu quả phong trào “Xây dựng nông thôn mới”, phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” với các mô hình như tổ tự quản nhân dân, tổ liên gia PCCC gắn với nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Các lễ hội truyền thống được tổ chức bảo đảm quy định về văn hoá, tín ngưỡng, du lịch và lồng ghép tuyên truyền đến nhân dân, du khách chấp hành các quy định pháp luật của nhà nước về du lịch, phòng chống cháy nổ, phòng chống tội phạm, chống mê tín dị đoan... Trong năm 2021 - 2022, thành phố thí điểm và triển khai nhân rộng mô hình an ninh cơ sở tại 5 xã, phường trên địa bàn là Thượng Yên Công, Thanh Sơn, Yên Thanh, Phương Đông và Bắc Sơn. Trong đó, tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật cho Nhân dân hướng tới xây dựng xã, phường trật tự, kỷ cương, an ninh, an toàn về an ninh, trật tự, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ phát triển KT-XH là một trong những tiêu chí đánh giá của mô hình.

Qua thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn đã xuất hiện nhiều mô hình riêng có của Uông Bí như mô hình kể chuyện theo án của Thành Đoàn Uông Bí, Mô hình Tổ tuyên truyền vận động các hộ dân tại các dự án giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố. Đây là các mô hình mang tính sáng tạo, được xây dựng từ thực tiễn và đáp ứng nhu cầu của thực tiễn, bước đầu đem lại nét mới trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

Các cấp các ngành chú trọng phổ biến, giáo dục pháp luật cho 6 nhóm đối tượng đặc thù được quy định trong Luật; tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật tại các địa bàn trọng điểm về vi phạm pháp luật, địa bàn đô thị, khu công nghiệp, khu nhà trọ, địa bàn có tỷ lệ vi phạm pháp luật, nguy cơ vi phạm pháp luật cao. Thông qua phổ biến, giáo dục pháp luật, các đối tượng đặc thù được tìm hiểu, học tập pháp luật thuận lợi, kịp thời hơn, tạo chuyển biến rõ rệt trong nhận thức pháp luật, qua đó góp phần tích cực trong công tác đảm bảo trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố.

Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho 6 đối tượng đặc thù quy định trong luật được quan tâm chú trọng.

Xác định vai trò và tầm quan trọng của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong trường học, năm 2018, UBND thành phố ban hành Kế hoạch số 179 về việc tiếp tục triển khai, thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường” đến năm 2021 trên địa bàn thành phố Uông Bí. 100% các nhà trường đều triển khai phổ biến, giáo dục pháp luật theo chương trình giáo dục chính khóa và hoạt động ngoại khóa, có giáo viên, giảng viên dạy môn giáo dục công dân và môn pháp luật. Trong 10 năm, các trường học đã tổ chức 328 buổi tuyên truyền cho trên 23.000 lượt cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia về các nội dung như: tuyên truyền, phổ biến phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội; bảo vệ môi trường; an toàn thực phẩm; phòng chống tác hại của thuốc lá; phòng cháy, chữa cháy; chú trọng việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về an toàn giao thông, phòng chống ma túy, bạo lực học đường…

Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường có nhiều đổi mới.

Thực hiện chỉ đạo của các Bộ, ngành Trung ương và các nhiệm vụ trọng tâm của địa phương, thành phố Uông Bí quan tâm triển khai tất cả các Chương trình, Đề án về phổ biến, giáo dục pháp luật theo đúng tiến độ, đảm bảo hiệu quả như: Đề án "Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2019-2022'' ; Đề án "Đổi mới, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật”...

Sau 10 năm triển khai thực hiện, Luật phổ biến, giáo dục pháp luật đã thực sự trở thành một nội dung của công tác giáo dục chính trị-tư tưởng, là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Luật tạo mọi điều kiện thuận lợi để tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tiếp cận thông tin về pháp luật. Qua đó, nâng cao hiểu biết và tuân thủ pháp luật, đảm bảo công bằng xã hội, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Thông qua tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã thay đổi tư duy nhận thức, tạo sự chuyển biến sâu sắc trong ý thức và hành vi chấp hành pháp luật của cán bộ, Nhân dân, hạn chế tỷ lệ vi phạm pháp luật, góp phần ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn. Tình hình vi phạm do không hiểu biết pháp luật có chiều hướng ngày càng giảm.

Nhiều mô hình, hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được triển khai gắn với phong trào thi đua của MTTQ và các tổ chức thành viên.

Trên cơ sở những kết quả đã đạt được trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, trong thời gian tới, thành phố Uông Bí sẽ tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, chỉ đạo của chính quyền, huy động sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị thực hiện Luật phổ biến, giáo dục pháp luật; không ngừng đổi mới, sử dụng có hiệu quả và sáng tạo các hình thức phổ biến pháp luật, kết hợp chặt chẽ giữa tuyên truyền và tổ chức thi hành pháp luật, đảm bảo các điều kiện cần thiết cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Đồng thời quan tâm củng cố tổ chức, nâng cao vai trò, chất lượng hoạt động của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp, kiện toàn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Hồng Nhung - Huyền Trang