Những năm tháng không quên

Còn ít ngày nữa là tròn 100 năm, ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/06/1925-21/06/2025). Chúng tôi, những người gắn bó với công tác Truyền thanh (sau có thêm Truyền hình) thật tự hào, đã có một thời mình công tác ở đấy, dù chỉ là Báo chí cấp huyện. Một thời không thể nào quên!

​

Cán bộ lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, phát thanh viên Đài TT-TH thị xã Uông Bí (nay là Thành phố Uông Bí) tại Lễ kỷ niệm 80 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 (1925 - 2005).

Đài Truyền thanh Uông Bí (ĐTTUB) ra đời từ những năm 60, đó là những năm đầu khi thị xã Uông Bí được thành lập trên cơ sở của Than và Điện. Với chức năng là một cơ quan tuyên truyền của Đảng bộ địa phương, ĐTTUB đã đóng góp tích cực vào công tác tuyên truyền để xây dựng thị xã từ những ngày còn sơ khai cho đến tận bây giờ.

Trong chiến tranh phá hoại của Đế quốc Mỹ, ĐTTUB đã như một pháo đài, trụ vững giữa đạn bom kẻ thù. Những thông tin viên thời đó đã len lỏi vào các trận địa, vào nhà máy, vào hầm mỏ, thu lượm tin tức, tuyên truyền kịp thời những gương chiến đấu và phục vụ chiến đấu dũng cảm. Đồng thời động viên nhân dân thị xã vừa sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu và sơ tán để bảo vệ tính mạng, tài sản, làm tốt công tác tuyển quân với tinh thần: “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, và “Tất cả cho tiền tuyến”. Đồng thời báo động phòng không, giúp cho lực lượng vũ trang kịp thời đánh trả máy bay địch.

Vào những năm 90 của thế kỷ trước, ĐTTUB luôn là một công cụ tuyên truyền đắc lực cho công cuộc đổi mới của Đảng. Nhiều gương điển hình trong lao động sản xuất, trong kinh doanh, trong học tập và công tác, qua hoạt động của Đài đã được tuyên truyền rộng rãi trong thị xã, trên hệ thống hơn 40 loa công cộng, hơn 500 loa gia đình bằng 50km đường dây, chạy từ dốc Văn Vi, Nam Khê về dốc Đỏ, Phương Đông, với các tuyến dây chạy sâu vào ngõ xóm, vào các gia đình.

Công cuộc đổi mới làm cho thị xã vốn nghèo nàn đã ngày một khang trang, sầm uất. Đời sống của đại bộ phận người lao động ngày một được cải thiện. Những ngôi nhà cao tầng kiên cố đã dần dần thay thế cho những ngôi nhà cấp bốn được xây bằng gạch tự đóng. Những phương tiện nghe nhìn của thời bùng nổ thông tin đã được nhiều gia đình mua sắm. Truyền hình được thu từ Tam Đảo về, từ Hải Phòng sang, từ Hạ Long xuống. Đó cũng là thời điểm mà hệ thống loa truyền thanh của thị xã bị thu hẹp dần. Những chiếc loa gia đình cũng không còn tác dụng. Đó là thời điểm không riêng gì ĐTTUB mà các đài huyện, thị bạn cũng nằm trong tình cảnh tương tự.

Năm 1991, một bất ngờ đến với ĐTTUB: Khách sạn chuyên gia Liên Xô cho thị xã chiếc máy phát hình cũ.

Thế là vào một ngày nắng tháng Năm, cả Đài đã dồn cán bộ và nhân viên kỹ thuật lên đỉnh Khách sạn Chuyên gia ở phường Trưng Vương, tháo máy phát hình về. Máy phát được lắp vào Đài trong ngôi nhà cấp bốn được xây từ trước chiến tranh phá hoại, bây giờ vẫn còn trên đỉnh đồi Truyền thanh, thuộc phường Thanh Sơn, Uông Bí. Đây là một chiếc máy phát hình chỉ chuyên thu và phát kênh 4 nhờ tín hiệu từ vệ tinh cho chuyên gia Liên Xô xem. Nhân dân Uông Bí chỉ là người xem nhờ hình ảnh, chứ có mấy ai biết tiếng. Nhưng đó cũng là niềm vui mới cho chúng tôi, cho cả nhân dân Uông Bí suốt từ dốc Đỏ về Nam Khê. Mỗi lần vì một lý do nào đó mà không phát hình là lại thấy nhớ.

Từ một chiếc máy phát hình lỗi thời của chuyên gia Liên Xô, tôi nêu ý tưởng cải tiến máy phát, làm Truyền hình Uông Bí. Cán bộ kỹ thuật đồng tình, Uỷ ban Nhân dân thị xã (UBND), mà lúc đó ông Phạm Đức Thiếp làm chủ tịch đồng ý. Làm việc với Đài Phát thanh Truyền hình Quảng Ninh, lúc đầu Đài chần chừ vì kênh sóng nhưng rồi sau cũng đồng ý. Công việc cải tiến được giao cho kỹ sư vô tuyến Vũ Quang Thường, cán bộ kỹ thuật của Đài Uông Bí. Sau gần một tháng, công việc hoàn thành, đó là vào những ngày cuối năm 1991. Chúng tôi dùng đầu VIDEO đưa tín hiệu vào máy phát. Nhiều bộ phim được chúng tôi chiếu trên kênh 4 qua máy phát này đã góp một phần làm cho cuộc sống tinh thần của nhân dân Uông Bí thời đó thêm sôi động.

Nhưng không thể phát phim mãi được, ý tưởng làm truyền hình Uông Bí tiếp tục được thực hiện. Chiếc Camera nhãn hiệu JVC được UBND thị xã điều về Đài, kèm theo người sử dụng. Trong một không gian chật hẹp của ngôi nhà cấp 4 cũ kỹ, diện tích mặt sàn không đầy 70m vuông, chúng tôi lập đủ trường quay, nơi biên tập, dựng chương trình, nơi đặt máy phát. Chỉ bằng một Camera, một ty vi, dùng một đầu VIDEO để cắt hình và bằng sự tự tin, bằng nhiệt tình, trách nhiệm, chúng tôi đã sản xuất ra những chương trình truyền hình với tên gọi Truyền hình Uông Bí, có đủ logo, nhạc hiệu, phát với thời lượng từ 25 đến 30 phút cho một chương trình. Điều đáng mừng là phát thanh viên Nguyễn Minh Ngọc, chưa một lần lên sóng truyền hình, nhưng ngay buổi đầu tiên vẫn ung dung, tự tại trước ống kính, dõng dạc như một phát thanh viên truyền hình thực thụ.

Những bản tin thời sự địa phương, những phóng sự ngắn, dài, chúng tôi sản xuất, đã lần lượt xuất hiện trên Truyền hình Uông Bí vào các tối thứ 3, thứ 5 rồi thứ 7, Chủ nhật hàng tuần, được đông đảo khán giả quan tâm chờ đợi và đồng tình, ủng hộ. Hàng năm khi Tết đến, Xuân về, hình ảnh lãnh đạo thị xã chúc Tết Nhân dân, chương trình văn nghệ, thơ xuân, được nhiều người khen ngợi. Những tác phẩm đầu tiên được sản xuất nhằm biểu dương những gương người tốt việc tốt, những tập thể điển hình trong sản xuất công tác. Những lần cùng lực lượng an ninh truy bắt tội phạm ma tuý, mại dâm cũng được chúng tôi ghi hình, phát sóng. Cả những cuộc cưỡng chế nhằm lập lại trật tự đô thị cũng được chúng tôi đưa lên hình. Các phóng sự: Con đường vào Bãi Dài, hay Rừng cháy, rồi Cấm đường, Cái rãnh qua đường, Lụt trong phố .v.v. đã lên hình, nhằm phê phán những việc làm chưa tốt trong thị xã, được khán giả nhiệt liệt hoan nghênh.

Vào những năm 1998, 1999, Đài được xây dựng cơ sở làm việc khang trang, được trang bị máy phát hình mới, có công suất lớn hơn, các thiết bị thu hình, dựng chương trình hiện đại hơn. Nhờ đó Truyền hình Uông Bí đã phủ sóng hầu hết vùng ngoài Uông Bí, đến tận Thuỷ Nguyên, Hải Phòng, tận Yên Hưng và một phần Đông Triều. Chất lượng các chương trình được nâng cao, đáp ứng một phần nhu cầu thông tin địa phương của nhân dân Uông Bí. Ngoài đài phát hình tại Uông Bí, còn hai trạm phát hình mới được Nhà nước đầu tư xây dựng tại Vàng Danh và Thượng Yên Công. Chúng tôi chuyển băng hình chương trình đến hai trạm để phát cho nhân dân xem. Việc làm đó khiến nhân dân ở hai vùng vừa sâu, vừa xa của Uông Bí đều mến mộ.

Sau Uông Bí có truyền hình, vào những năm 1993, 1995 Đài truyền thanh các huyện thị khác như Yên Hưng, Hoành Bồ, Đông Triều rồi Tiên Yên, Ba Chẽ, Đầm Hà, Hải Hà, Bình Liêu… cũng lần lượt xây dựng Đài Truyền hình. Trước sự phát triển mạnh mẽ truyền hình cấp huyện trong tỉnh, Đài PTTH QN đã phát động một chương trình diễn đàn cấp huyện và hàng năm tổ chức liên hoan PTTH tỉnh Quảng Ninh. Cuộc liên hoan đầu tiên được tổ chức tại Móng Cái. Đài TTTH UB đoạt giải nhất cho tác phẩm truyền hình: “Đổi mới ở vùng cao Miếu Thán Vàng Danh”.

Những năm sau đó, Đài Uông Bí đoạt nhiều giải cao cho các tác phẩm truyền hình, tác phẩm phát thanh trong liên hoan: “Đình làng thời đổi mới”; “Những sắc màu làm đẹp quê hương”; “Săn tìm khoảnh khắc bình yên” hay “Vải chín sớm Phương Nam” rồi “Về miền ký ức”… Riêng tác phẩm “Săn tìm khoảnh khắc bình yên” đã đạt giải khuyến khích trong xét tặng Giải Văn nghệ Hạ Long năm 2012 do UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức. Năm 2011, tác phẩm truyền hình của Đài TTTH Uông Bí với tựa đề: “Giai Tử” đã đoạt giả Vàng liên hoan PTTH tỉnh Quảng Ninh. Tác phẩm ấy cũng đã đoạt giải Bạc trong Liên hoan Truyền hình toàn quốc năm 2011 tại Đà Nẵng. Tác phẩm đã được Đài Truyền hình Việt Nam phát trên sóng nhiều lần.

Cùng với truyền hình, công tác phát thanh cũng được củng cố, ngày càng phát triển. Cũng có ý kiến cho rằng: Phương tiện nghe nhìn phát triển, thông tin từ Trung ương, từ tỉnh đã vào tận vùng sâu, vùng xa, vào từng gia đình, vậy cần gì loa truyền thanh công cộng. Nhưng với chúng tôi, những người làm tham mưu cho Đảng trong lĩnh vực này không đồng tình. Có những thông tin kể cả của địa phương và Trung ương, người dân vẫn cần nghe qua loa công cộng. Bởi vậy, không chỉ duy trì hàng chục km đường dây với hàng chục loa công cộng theo Đài truyền thanh thị xã mà các xã phường đều phát triển hệ thống truyền thanh xã, phường, đặc biệt là truyền thanh không dây, được gọi là Phát thanh FM. Năm 2003 một hệ thống phát thanh FM được lắp đặt tại Đài TTTH Uông Bí. Đây là một hệ thống phát thanh hiện đại, phát xa hơn 50km. Thiết bị này cơ động, đã truyền thanh trực tiếp các sự kiện trọng đại của thị xã trước đây và thành phố bây giờ. Như các phiên họp HĐND thành phố, Đại hội Đảng bộ thành phố và một số sự kiện lớn khác tại quảng trường nhà hát. Các đài xã, phường đều thu tín hiệu của Đài Uông Bí và phát cho nhân dân nghe qua hệ thống truyền thanh của xã, phường mình.

Sự nghiệp Phát thanh Truyền hình phát triển, đội ngũ cán bộ cũng theo đó mà lớn mạnh, mà đông dần lên. Được sự đồng ý của UBND, Đài tuyển phát thanh viên, tuyển phóng viên, nhân viên kỹ thuật có trình độ đại học. Cho cán bộ đi học đại học, có cả đại học báo chí, phát thanh truyền hình. Nghiệp vụ báo chí, kỹ thuật vận hành, ngày càng được nâng cao. Có năm, liên hoan Phát thanh viên Truyền thanh, Truyền hình cấp huyện, do Đài tỉnh tổ chức, Vũ Thị Thanh Hương, người được tuyển làm Phát thanh viên truyền hình đầu tiên của Đài Uông Bí đã đoạt giải nhất toàn tỉnh.

Bộ phận Truyền thông (tiền thân là Đài TT-TH Uông Bí) thuộc Trung tâm Truyền thông và Văn hóa thành phố Uông Bí trong giờ làm việc.

Sau hơn 50 năm, như một dòng chảy, lớp trẻ thay thế lớp già, đến năm 2015 Đài đã và vẫn duy trì một đội ngũ cán bộ nhân viên tới gần 20 người. Chi bộ Đảng từ ba người những năm 80, nay đã có hơn mười đảng viên. Một số đồng chí đã từ đài trở thành Thường vụ Thành uỷ, thành cán bộ chủ chốt của Thị xã của Thành phố bây giờ. Chúng tôi vui mừng là một Đài luôn trong tốp đầu của Đài TTTH cấp huyện ở Quảng Ninh.

Mấy năm nay, do quy định, Đài TTTH UB không còn phiên hiệu nữa, không phát kênh riêng nữa, Đài đã nhập về Trung tâm Truyền thông - Văn hoá. Những hoạt đông thông tin, báo chí của địa phương được đưa lên Cổng Thông tin điện tử, tính phổ biến được rộng rãi hơn, xa hơn! Đó là một điều đáng mừng khi chúng ta đang sống trong thời kỹ thuật 4.0.

Những người đã từng gắn với sự nghiệp Truyền thanh - Truyền Hình Uông Bí trong suốt 50 năm từ ngày thành lập đến nay, bằng lao động sáng tạo của mình, đã góp phần làm nên vùng đất Uông Bí Anh hùng!

Tự hào hơn, chúng tôi là một phần của sự nghiệp 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam!

Uông Bí, ngày 3 tháng 6 năm 2025

Nguyễn Xuân Vinh - Nguyên Trưởng Đài TT-TH Uông Bí