Để giải bài toán nhân lực cho phát triển du lịch…

Quảng Ninh có tốc độ phát triển du lịch nhanh trong những năm gần đây, ngày càng khẳng định vị thế một trọng điểm du lịch quốc gia. Đi cùng sự phát triển đó, thì yêu cầu về đội ngũ nhân lực du lịch gia tăng về số lượng, nâng lên về chất lượng ngày càng đòi hỏi cấp thiết hơn.

Chuyển biến mạnh cả về lượng và chất

Nhận xét về chất lượng nguồn nhân lực du lịch của Quảng Ninh, ông Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch Việt Nam, đánh giá: So với các địa phương phát triển du lịch của cả nước, số lượng và trình độ lao động trong lĩnh vực du lịch của Quảng Ninh trong những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tích cực. Các con số thống kê, phân tích tính đến năm 2017 cho thấy, ngành du lịch Quảng Ninh có khoảng 30.000 lao động trực tiếp và 40.000 lao động gián tiếp. Trong đó, lao động trực tiếp có trình độ đại học, cao đẳng nghề chiếm 40%; trung cấp nghề chiếm 23%; sơ cấp nghề chiếm 22%; lao động phổ thông là 13%. Con số nhân lực du lịch của tỉnh cho đến nay đã tăng lên nhiều, ước tính vào khoảng 100 nghìn lao động trực tiếp và gián tiếp. Và ước tính theo Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn 2030, thì ngành du lịch xác định giải quyết việc làm cho khoảng 136 nghìn người.

Nhân viên Công ty CP Phát triển Tùng Lâm đón khách tại khu vực cáp treo Yên Tử (TP Uông Bí).

Như vậy, số lượng nhân lực phục vụ cho du lịch có sự tăng lên nhanh chóng. Cùng với đó, công tác đào tạo nhân lực du lịch cũng được các cấp, ngành và doanh nghiệp trong tỉnh hết sức chú trọng, đặc biệt về chuyên môn nghiệp vụ, kĩ năng nghề và ngoại ngữ. Công tác xã hội hóa đào tạo trong lĩnh vực du lịch cũng được thúc đẩy mạnh mẽ, đẩy mạnh hợp tác với các trường đào tạo chuyên ngành du lịch để mở các lớp đào tạo trong và ngoài nước, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ về du lịch. Tính đến năm 2017, Quảng Ninh đã tranh thủ được nguồn ủng hộ của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch thông qua dự án của tổ chức EU tổ chức được 46 khoá tập huấn về du lịch có trách nhiệm với 3.791 nhân lực từ các doanh nghiệp và của 12/14 địa phương trong tỉnh, tham gia tổ chức các khoá đào tạo viên VTOS.

Cùng với đó, tỉnh chú trọng việc triển khai đồng bộ trong phát triển nguồn nhân lực du lịch để phát triển du lịch bền vững bằng cách phát triển các cơ sở đào tạo trên địa bàn. Trong đó, cơ sở giáo dục đang trở thành nguồn đào tạo, cung ứng chính về nhân lực ngành dịch vụ, du lịch cho tỉnh là Trường Đại học Hạ Long. Ông Vũ Văn Viện, Trưởng Khoa Du lịch của nhà trường cho biết: Sau khi thành lập, các chuyên ngành đào tạo về du lịch hệ đại học của nhà trường được mở rộng, đồng thời đã thành lập Trung tâm Thực hành Dịch vụ du lịch. Đến nay, hệ đại học có 3 chuyên ngành: Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, quản trị khách sạn, quản trị dịch vụ nhà hàng và dịch vụ ăn uống. Hệ cao đẳng có 4 chuyên ngành, trong đó tách Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành thành 2 chuyên ngành là Quản trị lữ hành và Hướng dẫn du lịch. Ngoài ra, nhà trường còn 7 ngành, nghề đào tạo ngắn hạn về lĩnh vực du lịch. Số lượng học sinh, sinh viên của trường theo học các chuyên ngành tăng dần từng năm. Các sinh viên sau khi ra trường hầu hết đều có việc làm tại các công ty du lịch lữ hành, nhà hàng, khách sạn…

Quảng Ninh hiện có hơn 500 tàu du lịch đưa khách tham quan Vịnh Hạ Long, với số lượng lao động phục vụ trên tàu lên tới hàng nghìn người.

Nhiều doanh nghiệp lớn của tỉnh cũng đã áp dụng những mô hình quản trị nguồn nhân lực tiên tiến, bài bản, làm tốt ngay từ các khâu tuyển chọn đầu vào, chú trọng đến công tác đào tạo bồi dưỡng. Ông Lê Trọng Thanh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Phát triển Tùng Lâm, đơn vị đầu tư phát triển du lịch tại Yên Tử (TP Uông Bí), cho biết: Công ty hiện có hơn 400 lao động làm việc tại Yên Tử, được tuyển về từ nhiều nguồn, có nhiều trình độ rất khác nhau. Đa phần các lao động sau khi tuyển vào đều được đơn vị đào tạo, bồi dưỡng thêm, đặc biệt là kiến thức nền tảng về điểm đến. Quá trình làm việc cũng tiếp tục được bồi dưỡng thêm một cách thường xuyên, gắn với công việc cụ thể, hàng ngày…  

Cần giải pháp tổng thể

Dù đã có nhiều nỗ lực, sự chuyển biến về số lượng và chất lượng nhân lực du lịch, nhưng nhìn vào bức tranh hiện tại và mục tiêu phát triển du lịch Quảng Ninh, nhiều chuyên gia vẫn đánh giá là số lượng lao động du lịch của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng, tốc độ phát triển cũng như những định hướng tương lai của tỉnh. Chưa kể đến chất lượng nhân lực du lịch vẫn còn một số hạn chế trong trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ chưa cao cũng như kĩ năng giao tiếp, tinh thần và thái độ phục vụ… chưa đáp ứng tốt yêu cầu ngày càng cao của công việc. Ông Tuấn nhận định, các ngành, địa phương mới chỉ quan tâm đến đào tạo và nâng cao chất lượng cho lao động trực tiếp, trong khi đó, chất lượng nguồn lao động gián tiếp chưa được quan tâm thỏa đáng. Ông Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FLC từng nhận xét: Một năm, chúng tôi có thể xây được khách sạn cả nghìn phòng nhưng phục vụ cho số phòng đó cần khoảng 3 nghìn lao động thì lấy ở đâu? Hạ tầng đạt chuẩn 4 - 5 sao, nhưng con người thì chỉ đạt chuẩn 3 sao đổ lại thôi. Vì vậy, Quảng Ninh cần mở các lớp, đầu tư cho các khoa, kêu gọi đội ngũ chuyên gia về du lịch của thế giới hay Việt Nam đào tạo để nguồn nhân lực đạt chuẩn 5 sao thì mới thu tiền 5 sao được.

Hướng dẫn viên giới thiệu cho các du khách trong không gian trưng bày Bảo vật quốc gia của Bảo tàng Quảng Ninh.

Cũng theo phân tích của ông Tuấn, thì một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc cải thiện và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch của tỉnh, đó là tính mùa vụ trong hoạt động kinh doanh du lịch còn lớn. Điều này dẫn đến việc các doanh nghiệp kinh doanh du lịch, nhà hàng, cơ sở lưu trú và các dịch vụ bổ sung khác gặp khó khăn trong công tác tuyển dụng và đào tạo nhân lực. Số lượng lao động thời vụ cần rất nhiều vào mùa cao điểm, hay phục vụ những sự kiện lớn, xong tới mùa thấp điểm thì lại không cần tới. Chính vì thế, doanh nghiệp ít chú trọng vào công tác đào tạo cho bộ phận này, trong khi đó, lao động thời vụ chủ yếu là những người thiếu trình độ, kĩ năng chuyên môn, lại có nhiều cơ hội tiếp xúc trực tiếp với khách hàng. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sản phẩm du lịch nói chung. Thêm vào đó là tình trạng “nhảy việc” của nhân viên lành nghề giữa các cơ sở du lịch trong tỉnh, giữa các tỉnh cũng gây không ít khó khăn...

Giải quyết tất cả những vấn đề này, thiết nghĩ cần một giải pháp tổng thể của tỉnh, các ngành, địa phương, doanh nghiệp. Đó là từ việc đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, nhân lực đáp ứng yêu cầu đào tạo lao động du lịch chất lượng cao. Rồi sự vào cuộc của các doanh nghiệp, địa phương để nâng cao yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm du lịch, khắc phục tính mùa vụ trong hoạt động du lịch…

Theo Ngọc Mai/baoquangninh.com.vn

http://baoquangninh.com.vn/du-lich/201912/de-giai-bai-toan-nhan-luc-cho-phat-trien-du-lich-2465012/