Cảnh giác với tội phạm lừa đảo trên không gian mạng

Điện thoại thông minh ngày càng trở nên phổ biến ở vùng cao tỉnh Bắc Kạn. Bên cạnh những lợi ích thì những chiếc điện thoại kết nối mạng cũng tiềm ẩn nguy cơ trở thành môi trường lý tưởng cho những kẻ lừa đảo. Do mặt bằng dân trí chưa đồng đều, thiếu thông tin, cho nên nhiều người dân đã bị kẻ xấu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Công an tỉnh Bắc Kạn lấy lời khai một đối tượng lừa đảo trên mạng. (Ảnh: Thuỳ Dương)

Tỉnh Bắc Kạn đang triển khai nhiều giải pháp để phòng, chống loại hình tội phạm này, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội cho người dân.

Một thủ đoạn cũ nhưng vẫn có nhiều nạn nhân mới sập bẫy phổ biến là chiêu trò hứa hẹn tặng quà có giá trị cao từ nước ngoài gửi về. Tháng 7/2024, qua mạng xã hội, chị L.T.D (thành phố Bắc Kạn) quen và thường xuyên nhắn tin trò chuyện với một người đàn ông có tài khoản Facebook là MUSA. Đến tháng 8/2024, MUSA ngỏ ý tặng quà cho chị D, gồm: Tiền, vàng, trang sức… gửi từ nước ngoài về. Đồng ý nhận quà, chị D nhận được cuộc gọi của một nhân viên tự xưng là cán bộ hải quan yêu cầu chị chuyển 80 triệu đồng vào số tài khoản tại Ngân hàng Vietcombank, tên chủ tài khoản là Chu Thị Huyền.

Tin tưởng, chị D đến Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Bắc Kạn làm thủ tục vay vốn xây nhà với mục đích dùng tiền vay để chuyển khoản cho đối tượng trên để nhận quà. May mắn cho chị D là lực lượng công an đã phát hiện và kịp thời tuyên truyền, giải thích cho chị D hiểu và dừng việc chuyển tiền, tránh bị lừa đảo.

Vào một buổi chiều tháng 6/2024, bà H.T.L (thành phố Bắc Kạn) nhận được điện thoại của một người tự xưng là Nguyễn Thị Hằng, cán bộ trực ban Công an thành phố Bắc Kạn. Đối tượng thông báo bà L liên quan đến một vụ án mua bán trái phép ma túy và rửa tiền xuyên quốc gia. Đối tượng yêu cầu bà L đến Công an để giải quyết và chuyển án phí 45 triệu đồng vào một số tài khoản tại Ngân hàng ACB ở Hà Nội. Bị đe dọa, thao túng tâm lý, bà L vội vã đến ngân hàng để thực hiện ngay giao dịch chuyển khoản số tiền nêu trên. Nhận thấy dấu hiệu nghi vấn, giao dịch viên của ngân hàng đã báo công an. Phòng An ninh kinh tế (Công an tỉnh Bắc Kạn) đã nhanh chóng vào cuộc, kịp thời hướng dẫn và làm rõ cho bà L về thủ đoạn lừa đảo tinh vi. Nhờ đó, bà L đã kịp dừng giao dịch chuyển khoản, tránh được một vụ lừa đảo và nhận ra mình may mắn không bị mất tiền.

Thượng tá Hoàng Thành Đồng, Trưởng phòng An ninh Kinh tế (Công an tỉnh Bắc Kạn) cho biết, Công an tỉnh đã ký quy chế phối hợp với hệ thống ngân hàng. Trên cơ sở đó, đơn vị đã làm việc, phối hợp với các ngân hàng chỉ đạo giao dịch viên của ngân hàng chủ động, kịp thời nắm bắt thông tin khi khách hàng đề nghị chuyển tiền mà có dấu hiệu bị lừa đảo thì thông tin cho đơn vị. Khi xác minh thấy khách hàng bị lừa đảo, đơn vị sẽ tuyên truyền, vận động, giải thích để người dân tránh bị các đối tượng xấu lừa đảo chiếm đoạt tiền. Từ năm 2024 đến nay, đơn vị đã phối hợp với các ngân hàng kịp thời ngăn chặn 4 vụ việc khách hàng yêu cầu chuyển tiền cho các đối tượng lừa đảo với tổng số tiền 200 triệu đồng.

Cán bộ Công an tỉnh Bắc Kạn vận động người dân ngừng chuyển tiền cho đối tượng lừa đảo. (Ảnh: Thuỳ Dương)

Tuy nhiên, không phải nạn nhân nào cũng may mắn được lực lượng chức năng giải thích giúp tránh bị lừa. Không ít người cả tin đã tự chuyển tiền bằng ứng dụng của ngân hàng trên điện thoại, bị lừa đảo nhưng vì xấu hổ không dám tố cáo tới cơ quan chức năng. Nhiều chiêu trò lừa đảo trên không gian mạng tưởng như đơn giản nhưng lại khiến nhiều người dân thiếu thông tin bị “sập bẫy”. Anh P.C.C, trú tại xã Quân Hà, huyện Bạch Thông (tỉnh Bắc Kạn) qua mạng xã hội Facebook đã đặt mua máy làm lốp xe máy với giá 7 triệu đồng với tài khoản Facebook “Phát điện”. Liên lạc qua số điện thoại, anh C được hướng dẫn kết bạn với tài khoản Zalo “Chuyên máy Nhật bãi”. Sau khi thỏa thuận, đối tượng yêu cầu anh C chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng Vietcombank rồi sẽ gửi hàng qua xe khách. Anh C yên tâm vì nhận được cuộc gọi từ một số điện thoại tự xưng là nhà xe để xác nhận địa chỉ. Tuy nhiên, sau 15 ngày anh C vẫn không nhận được máy, gọi vào số điện thoại thì tất cả đều đã bị chặn, mới biết bị lừa.

Thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo là đánh vào lòng tham, sự tò mò. Nguy hiểm hơn là các đối tượng lừa đảo đều có kịch bản lừa đảo được xây dựng, vận hành công phu. Tùy vào từng đối tượng cụ thể, chúng sẽ đưa ra những kịch bản lừa đảo phù hợp.

Trung tá Ma Thái Sơn, Phó Trưởng phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm công nghệ cao.

Theo Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao (Công an tỉnh Bắc Kạn), một thủ đoạn mới, rất tinh vi dễ khiến nhiều người dân “sập bẫy” là việc các đối tượng lừa đảo sử dụng cuộc gọi video qua Zalo và Facebook.

Đối tượng lừa đảo thu thập hình ảnh trên trang cá nhân của nạn nhân dùng để cắt ghép, dựng thành các video. Quá trình thực hiện cuộc gọi video, đối tượng sẽ đưa đoạn video này lên trước camera điện thoại. Các cuộc gọi thường rất ngắn, chất lượng hình ảnh, âm thanh thấp. Khi nạn nhân thắc mắc, các đối tượng sẽ bịa ra lý do mạng yếu, đang đi đường… Sau đó, chúng sẽ nhắn tin hỏi thăm, kết bạn để hỏi vay tiền, nhờ chuyển tiền…

Để giúp người dân nhận biết, Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm công nghệ cao đã phối hợp với chính quyền các địa phương tổ chức các buổi tuyên truyền phương thức, thủ đoạn của tội phạm sử dụng không gian mạng xâm phạm trật tự an toàn xã hội; đồng thời, kết hợp tuyên truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, cổng thông tin điện tử của Công an tỉnh và tờ rơi, tờ gấp. Đơn vị cũng đưa cảnh báo lên các mạng xã hội để đa dạng hình thức tuyên truyền, khuyến cáo kịp thời cho người dân. Đơn vị cũng đẩy mạnh đấu tranh, triệt phá đối với loại hình tội phạm sử dụng công nghệ cao. Từ năm 2024 tới nay, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao đã đấu tranh, làm rõ, chuyển khởi tố 9 vụ án về lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Khó khăn lớn nhất hiện nay là vẫn còn một số người dân chưa thật sự hiểu rõ và tin tưởng vào cơ quan chức năng. Khi được tuyên truyền, vận động, có người dân vẫn tin rằng mình không bị lừa đảo. Ngoài ra, nhiều người dân không chịu đọc, xem, tiếp cận thông tin cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo để phòng tránh.

Công an tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo lực lượng phối hợp các đơn vị, địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền đồng thời quyết liệt đấu tranh, triệt phá loại hình tội phạm sử dụng công nghệ cao. Mỗi người dân phải tự nêu cao tinh thần cảnh giác để tránh trở thành nạn nhân của loại tội phạm lừa đảo tinh vi này.

Đại tá Thăng Quang Huy, Phó Giám đốc Công an tỉnh Bắc Kạn.

Với tốc độ phát triển của công nghệ thông tin như vũ bão thì việc người dân ở vùng sâu, vùng xa sở hữu điện thoại thông minh, tiếp cận được nhiều thông tin trên mạng ngày càng phổ biến. Nếu không phòng ngừa tốt thì đây sẽ là mảnh đất màu mỡ cho loại hình tội phạm công nghệ cao thực hiện các chiêu trò lừa đảo. Chưa kể, loại hình tội phạm này phần lớn đều ẩn danh; vị trí hoạt động thường ở nước ngoài; việc điều tra, khám phá rất khó khăn trong khi thu hồi tài sản bị chiếm đoạt lại rất khó. Các đối tượng lừa đảo dành thời gian để thu thập dữ liệu cá nhân để khi liên lạc với nạn nhân có thể chỉ rõ tên, tuổi, địa chỉ, tài khoản ngân hàng… khiến nạn nhân dễ tin tưởng.

Công an tỉnh Bắc Kạn khuyến cáo người dân cần cảnh giác và luôn ghi nhớ nguyên tắc cán bộ các cơ quan nhà nước không làm việc qua mạng, qua điện thoại mà đều có lịch làm việc trực tiếp hoặc giấy mời. Chỉ khi làm việc trực tiếp, người dân mới cung cấp thông tin cá nhân theo yêu cầu. Người dân cũng không nên tự ý tải các website, truy cập vào đường link do đối tượng lạ cung cấp để tránh bị đánh cắp thông tin hay cài mã độc xâm nhập vào máy tính, điện thoại, tuyệt đối không chuyển tiền khi không biết đối tượng nhận tiền là ai để tránh bị lừa đảo.

Theo nhandan.vn