Bệnh Sởi, cách chẩn đoán, phòng và chăm sóc người bị sởi

Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã ghi nhận 42.488 trường hợp nghi mắc sởi, trong đó 4.027 ca được xác định dương tính. Đáng chú ý, trên 72% bệnh nhân thuộc nhóm trẻ em từ 9 tháng đến dưới 15 tuổi. Phần lớn các trường hợp mắc bệnh chưa được tiêm vắc xin hoặc không rõ về tình trạng tiêm chủng, chiếm hơn 95%.

Tại thành phố Uông Bí, số ca mắc sởi trong 3 tháng đầu năm 2025 tăng nhanh, gấp 5 lần so với cùng kỳ năm ngoái (năm 2024 ghi nhận 2 ca). Tính đến ngày 24/3/2025, trên địa bàn thành phố đã có 11 trường hợp mắc sởi, trong đó 3 trường hợp là người lớn, 8 trường hợp là trẻ nhỏ.

Trước diễn biến phức tạp của bệnh sởi, Trung tâm Truyền thông và Văn hóa thành phố Uông Bí đã có cuộc trao đổi với Bác sĩ CKI Trịnh Thu Hoàn - Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí để tìm hiểu về cách chẩn đoán, phòng bệnh và chăm sóc người mắc sởi.

Bác sĩ CKI Trịnh Thu Hoàn - Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí.

- Thưa Bác sĩ, xin Bác sĩ cho biết những thông tin về bệnh sởi?

+ Bác sĩ trả lời: Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây qua đường hô hấp, chưa có thuốc đặc trị. Hầu hết trẻ mắc sởi có thể tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà. Tuy nhiên, một số trường hợp diễn tiến nặng có thể gây biến chứng như viêm phổi, viêm não - màng não, viêm thanh quản cấp… thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi.

- Vậy làm thế nào để nhận biết sớm bệnh sởi? Ngoài tiêm vắc xin, có biện pháp nào giúp phòng bệnh hiệu quả?

+ Bác sĩ trả lời: Các triệu chứng nghi ngờ mắc sởi như: sốt cao liên tục, ho khan, chảy nước mũi, kết mạc mắt đỏ, phát ban.

Bệnh sởi lây qua đường hô hấp cũng có thể lây qua tiếp xúc với dịch tiết của người bị bệnh. Để phòng bệnh sởi biện pháp quan trọng nhất là tiêm văcxin. Một số biện pháp để hạn chế bị lây bệnh như:  Không tiếp xúc gần người bị bệnh. Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh và tại nơi đông người. Vệ sinh miệng họng, thân thể hàng ngày. Rửa tay thường xuyên với xà phòng.

- Hiện nay việc tiêm sởi cho trẻ theo lịch tiêm chủng mũi 1 vào lúc trẻ 9 tháng và mũi 2 là lúc trẻ 18 tháng tuổi, vậy trẻ chưa đến 9 tháng tuổi để đủ tuổi được tiêm văcxin phải làm sao để phòng tránh bệnh thưa Bác sĩ?

+ Bác sĩ trả lời: Với trẻ chưa được tiêm phòng sởi cần thực hiện một số biện pháp hỗ trợ phòng bệnh cho trẻ như: Nuôi con bằng sữa mẹ. Không để trẻ tiếp xúc với người bị bệnh và nghi ngờ bị bệnh. Vệ sinh miệng họng cho trẻ hàng ngày. Rửa tay xà phòng khi chăm sóc trẻ. Tăng cường dinh dưỡng cho trẻ để tăng sức đề kháng.

- Khi bênh sởi đang có chiều hướng gia tăng như hiện nay, một số người lo ngại việc đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị bệnh khác bị lây chéo sởi. Vậy cách phòng sởi cho các bé như thế nào khi phải tới bệnh viện khám, điều trị bệnh để mọi người có hướng phòng chống thưa Bác sĩ?

+ Bác sĩ trả lời: Khi trẻ đang bị bệnh khác cần khám, điều trị nên đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế. Tuy nhiên, đừng nên đến gần chỗ tập trung quá đông bệnh nhân để tránh lây bệnh. Một số biện pháp giúp phòng bệnh như: Không tiếp xúc gần với trẻ nghi ngờ mắc sởi. Thường xuyên đeo khẩu trang cho trẻ. Vệ sinh miệng họng, thân thể hàng ngày. Rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn cho trẻ hoặc khi chăm sóc trẻ. Tăng cường dinh dưỡng, nâng cao thể trạng.

- Hiện trong số các ca mắc sởi trên địa bàn thành phố có cả người lớn, ở nhóm tuổi này sởi có đang lo ngại như ở trẻ em không thưa Bác sĩ?

+ Bác sĩ trả lời: Trong các trường hợp mắc sởi ở người lớn người bệnh chủ yếu có các biểu hiện sốt, viêm long đường hô hấp, phát ban. Chưa ghi nhận trường hợp nào có biến chứng. Do quan niệm bệnh sởi chỉ có thể xuất hiện ở trẻ em, người lớn thường chủ quan khi mắc bệnh sởi, không có những biện pháp cách ly, các chế độ chăm sóc dinh dưỡng cũng như vệ sinh tốt. Đây là nguyên nhân khiến bệnh dễ dàng lây lan trong cộng đồng và có thể dẫn đến những biến chứng nặng nề. Bệnh sởi ở người lớn cũng rất nguy hiểm, thậm chí gây tử vong nếu như biến chứng xảy ra. Vì vậy khi mắc sởi, chúng ta nên đến cơ sở y tế để được tư vấn điều trị đồng thời tránh lây nhiễm cho người khác.

- Hiện nay bệnh sởi đang có chiều hướng gia tăng vậy chúng ta cần làm gì để phòng tránh bệnh và có dấu hiệu nhiễm bệnh, khi trong gia đình có người mắc sởi việc chăm sóc như thế nào thưa Bác sĩ?

+ Bác sĩ trả lời: Hiện nay với bệnh sởi đã có vắcxin phòng rất đặc hiệu. Vì vậy cần thực hiện tiêm phòng đầy đủ hai mũi theo khuyến cáo của ngành y tế. Nếu trẻ được tiêm đầy đủ hai mũi sẽ có tác dụng phòng bệnh một cách chắc chắn. Các biện pháp phòng bệnh là không tiếp xúc gần với người bệnh. Đeo khẩu trang tại nơi đông người. Vệ sinh miệng họng, thân thể hàng ngày. Rửa tay thường xuyên với xà phòng. Tăng cường dinh dưỡng, nâng cao thể trạng. Khi nghi ngờ bị mắc bệnh cần đi khám bệnh kịp thời.

Nếu trong gia đình có người mắc sởi cần theo dõi uống hạ sốt khi sốt cao từ 38.5oC trở lên. Chườm mát cho người bệnh. Cho bệnh nhân uống đủ nước, nước trái cây. Ăn nhiều bữa, đầy đủ dưỡng chất. Khi người bệnh có các dấu hiệu bất thường, cần đến ngay cơ sở y tế khám để bác sĩ sẽ xem xét và quyết định người bệnh có cần nhập viện điều trị. Khi chăm sóc người bệnh phải đeo khẩu trang thường xuyên. Rửa tay thường xuyên với xà phòng.

- Xin cảm ơn bác sĩ đã trả lời phỏng vấn!

Phương Lan - Vũ Nhị (Thực hiện)