Hồ Yên Trung (Uông Bí) - ngát danh thơm doanh nhân Bạch Thái Bưởi

Hồ Yên Trung có nhiều nét mới, mặt nước thoáng rộng hơn, dưới cá bơi trên hoa nở, người ra kẻ vào đông vui, không buồn tẻ như những ngày nào. Một khu du lịch sinh thái mới thăng hoa ở ngoại thị thành phố Uông Bí. Người sinh sống lâu đời ở đây bảo, đấy là lộc của đất còn ấm danh thơm doanh nhân Bạch Thái Bưởi, một trong số bốn doanh nhân thành đạt, giàu có nhất Việt Nam đầu thế kỷ XX.

Nhân ngày doanh nhân Việt Nam(13-10), phóng viên Báo Xây dựng tìm hiểu vùng đất và người xưa đi vào huyền thoại ở nơi này. Trước đây, Yên Trung là một thôn của xã Phương Đông, có một thung lũng sâu và rộng dưới chân dãy núi cao thuộc cánh cung Đông Triều. Đầu thập kỷ 60 của thế kỷ trước, địa phương đắp đập ngăn nước phục vụ nông nghiệp, nước dâng lên thành hồ, gọi là hồ Yên Trung. Hồ Yên Trung diện tích mặt nước rộng trên 50ha. Dưới đáy hồ, khi nước trong, mắt thường còn nhìn thấy đường ray, tà vẹt, miệng lò than, dấu tích khai trường mỏ của doanh nhân Bạch Thái Bưởi, người được tôn vinh là thần tổ doanh nghiệp Việt Nam.

Doanh nhân Bạch Thái Bưởi (1874-1932) sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo ở làng An Phúc (Yên Phúc), phường Phúc La, thị xã Hà Đông (nay là Hà Nội). Tên thật của cụ là Đỗ Thái Bửu, cha là Đỗ Văn Cóp. Người cha mất sớm, hoàn cảnh khó khăn, cụ được một nhà giàu họ Bạch nhận làm con nuôi, từ đó cụ thay tên đổi họ. Sinh thời, cụ được xếp vào danh sách bốn người giàu có nhất Việt Nam vào những năm đầu của thế kỷ XX (nhất Sĩ, nhì Phương, tam Xương, tứ Bưởi).

Các lĩnh vực kinh doanh nổi bật nhất của cụ Bạch Thái Bưởi là hàng hải, khai thác than và in ấn. Cụ Bạch Thái Bưởi được mệnh danh là chúa sông Bắc kỳ. Công ty của cụ Bạch Thái Bưởi hoạt động khắp Đông Dương và các nước lân cận như Hồng Kông, Trung Quốc, Nhật Bản, Singapore, Philippines. Đỉnh cao phát triển của Công ty vào khoảng cuối 1920 đầu 1930. Khi ấy, Việt Nam có 31 triệu dân, thì Công ty của cụ có 2.500 người, với trên 40 con tàu chạy trên tất cả các tuyến đường sông phía Bắc và các nước lân cận.

Thung lũng Yên Trung được xác định là nơi khởi nghiệp làm than và là nơi rạng danh doanh nhân Bạch Thái Bưởi, người Việt “Kỳ phùng quốc địch” với mỏ than của Pháp, quốc mẫu có lợi thế cạnh tranh hơn ta. Năm 1928, ranh giới mỏ của cụ Bạch Thái Bưởi gồm cả TP Uông Bí, thị xã Quảng Yên và huyện Hoành Bồ.

Cụ Bạch Thái Bưởi được truy tặng cúp Thánh Gióng chứng nhận doanh nhân Việt Nam tiêu biểu. Doanh nhân Việt Nam tôn kính, cụ là một tấm gương giàu nghị lực, sáng về tôn chỉ thương phẩm, thương hội, tín thực, kiên tâm, trọng nghề, thương học, giao thiệp, tiết kiệm. Nhiều tổ chức, nhiều địa phương tôn vinh. TP Uông Bí, một bến cảng nội địa bên sông Đá Bạc mang tên cảng Bạch Thái Bưởi. Tập đoàn Công nghiệp Than& Khoáng sản Việt Nam có một doanh nghiệp mang tên Bạch Thái Bưởi. Khu đô thị Văn Quán quận Hà Đông, thành phố Hà Nội và thành phố Nha Trang cũng có đường mang tên Bạch Thái Bưởi.

Hiện, khu vực hồ Yên Trung, nơi phát tích danh thơm doanh nhân Bạch Thái Bưở ilà một thắng cảnh, hệ sinh thái rừng phong phú, như một bảo tàng sinh vật lớn ngoài trời, tiềm năng du lịch lớn. Từ năm 2004, đã có nhiều Nhà đầu tư được cấp phép nghiên cứu dự án làm dịch vụ du lịch tại đây với diện tích trên 425ha. Khi ấy rừng núi còn hoang vu, chưa nhìn thấy lợi nhuận, nhiều nhà đầu tư đặt chân đến rồi lại ngãng ra, rồi còn bỏ bẵng. UBND tỉnh từng phải lần lượt ra quyết định chấm dứt nghiên cứu đầu tư, gồm các Công ty cổ phần Hoàng Gia, Công ty cổ phần đầu tư ATS, Công ty Cổ phần nông trại Nghỉ dưỡng và Du lịch Phương Đông.

Hồ Yên Trung tuy không được các doanh nghiệp từng đến mặn mà (về tâm linh, dân đồn cụ Bạch chưa chứng, vì người đến chưa thật cái tâm đầu tư). Nhưng nơi đây có bàn tay con người tạo dựng kết hợp với thiên nhiên ưu đãi, rừng núi chập trùng, thủy diện rộng trong xanh, gió ngàn đưa hương trầm ngan ngát, khí hậu mát mẻ… vẫn ngày một thăng hoa. Tiên cảnh “ hữu xạ tự nhiên hương”, nhiều người có thú vui phượt rừng, du lịch điền dã tự tìm đến. Các dịch vụ du lịch nhỏ lẻ tự phát mọc lên, khởi đầu là quán trà xanh ven đường, dần dà là quán ăn khô giữa rừng. Hàng quán theo chân người, một dạng du lịch cộng đồng phát lộ.

Hiện khu vực hồ Yên Trung có 10 hộ kinh doanh cá thể và 1 doanh nghiệp làm dịch vụ ăn uống, giải khát. Các hộ đa phần trong diện “giao đất giao rừng” từ những năm 2000 trở về trước. Hàng quán xây dựng còn đơn sơ, mộc mạc, kiểu tranh tre dựng tạm.

Tuy là điểm du lịch nhỏ lẻ, nhưng địa phương cũng đã có quan tâm quản lý. UBND thành phố giao cho UBND phường Phương Đông đôn đốc về an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, PCCC rừng, phòng chống tai nạn đuối nước. Đồng thời thành phố giao cho Ban Quản lý Di tích và Rừng quốc gia Yên Tử trồng hoa, cây xanh cảnh quan ven bờ phía Nam hồ Yên Trung. Một cụm tiểu cảnh bắt mắt mới được xây dựng: vườn Địa Đàng, cầu Tình Yêu, lầu Nghinh Phong, Vọng Cảnh và đại tự địa danh hồ Yên Trung. Địa phương còn giữ mực nước cải tạo cảnh quan mặt hồ, bằng cách xây dựng trạm bơm, mương máng dẫn nước từ hồ Baza cách đó 4km về tưới cho 40ha đồng ruộng, thay thế 50% lượng nước hồ Yên Trung dùng cho nông nghiệp. Và một vườn hoa lớn do một doanh nghiệp nhỏ đầu tư cận hồ, góp phần níu chân du khách.

Hồ Yên Trung từ một đập nước sơ khai, trước đây thuần cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, được bàn tay sáng tạo của những người lao động ở địa phương đã “tô điểm” thành một điểm du lịch sinh thái, cảnh quan hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế. Từ đầu năm đến nay, hồ Yên Trung đã đón 105.338 lượt khách tham quan, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và giải quyết an sinh xã hội ở địa phương.

Hiện hồ Yên Trung đã vào tầm ngắm của Công ty Cổ phần Tập đoàn FLC. FLC đã được UBND tỉnh chấp thuận nghiên cứu đầu tư (Văn bản số 2957/UBND-QH1) xây dựng Tổ hợp nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, đô thị cao cấp tại đây. Dân địa phương tục truyền “đất linh nhân kiệt” người đặt chân đến đất này phải xứng đáng với “hậu duệ” thần tổ doanh nhân Việt Nam.

Hồ Yên Trung Uông Bí, còn ngát danh thơm doanh nhân Bạch Thái Bưởi, người làm rạng danh doanh nhân Việt Nam ngay từ thế kỷ trước.

Một số hình ảnh hồ Yên Trung ngày nay, nơi phát tích danh thơm doanh nhân Bạch Thái Bưởi:

Sắc hoa tô đẹp cho hồ Yên Trung.

Sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn do người địa phương tạo ra.

Theo baoxaydung.com.vn