Sửa đổi chính sách cần tạo thuận lợi cho người dân

Mới đây, Bộ Tài chính lấy ý kiến góp ý về Dự thảo Tờ trình xây dựng Luật Quản lý thuế (sửa đổi), trong đó đưa ra đề xuất cơ quan thuế sẽ thực hiện nhiệm vụ thu thuế; đồng thời, sẽ thu các khoản bảo hiểm mang tính chất bắt buộc đối với đơn vị sử dụng lao động. Tuy nhiên, đây là hai chính sách hoàn toàn khác nhau, không thể hợp nhất theo kiểu cơ học.

Cán bộ Bảo hiểm xã hội TP Hải Phòng kiểm tra sổ bảo hiểm xã hội của người dân. Ảnh: HÀ PHƯƠNG

Không thể hợp nhất kiểu cơ học

Ngày 2-11 vừa qua, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam nhận được Công văn số 14846/BTC-TCT của Bộ Tài chính về việc xin ý kiến đề nghị xây dựng Luật Quản lý thuế (sửa đổi); trong đó, có đề xuất giải pháp thứ nhất là: Giữ như hiện hành, nhưng cơ quan thuế và cơ quan BHXH thực hiện phối hợp quản lý và thu BHXH theo quy chế phối hợp đã ký giữa Tổng cục Thuế và BHXH Việt Nam; giải pháp thứ hai là: Cơ quan thuế thực hiện nhiệm vụ thu các khoản bảo hiểm mang tính chất bắt buộc đối với đơn vị sử dụng lao động và cơ quan thuế phải nắm vững nghiệp vụ thu BHXH; tổ chức sắp xếp lại bộ máy hai cơ quan, số lượng lao động điều chuyển sau khi chuyển đổi mô hình. Mục tiêu của việc kết hợp hai khoản thu này, theo Bộ Tài chính là nhằm "cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính (TTHC), tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và đóng BHXH; cắt giảm và đơn giản hóa TTHC, như đơn vị sử dụng lao động chỉ khai và nộp thuế - BHXH tại một cơ quan; giảm thời gian kê khai thuế - BHXH (thực hiện trên cùng một tờ khai); cải thiện môi trường kinh doanh, giảm công tác thanh tra, kiểm tra việc nộp thuế và BHXH, minh bạch hóa TTHC và phát triển đối tượng tham gia BHXH".

Tuy nhiên, theo phân tích Trưởng ban thu (BHXH Việt Nam) Nguyễn Trí Ðại, nhiệm vụ và công việc của ngành BHXH và ngành thuế tuy có một vài điểm tương đồng về các khoản thu, nhưng phần lớn là những điểm khác biệt về đối tượng nộp, cũng như cách tính toán các khoản thu, nhất là phương thức quản lý đối tượng... Trong đó, nhiều điểm khác biệt trong quản lý thu BHXH, như việc ngoài thu BHXH bắt buộc, cơ quan BHXH còn phải thu bảo hiểm y tế, BHXH tự nguyện, bảo hiểm thất nghiệp, thu khu vực sự nghiệp công lập; cấp sổ BHXH, thẻ bảo hiểm y tế, giải quyết chế độ hưu trí, ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp... Theo đề xuất của Bộ Tài chính, cơ quan thuế chỉ quản lý thu BHXH bắt buộc tại doanh nghiệp. Nếu hợp nhất bộ phận thu BHXH về cơ quan thuế, cơ quan BHXH vẫn phải duy trì bộ máy để thu các khoản BHXH khác. Việc cả ngành thuế và ngành BHXH cùng có "bộ phận thu BHXH" không những không tiết kiệm chi phí, mà còn gây lãng phí, khiến bộ máy cồng kềnh hơn… Khi đó, người lao động và người dân muốn xác nhận BHXH sẽ phải đến hai cơ quan, gây lãng phí tiền bạc, công sức. Ðáng chú ý, cơ quan thuế ở các nước cũng chỉ thu hộ BHXH, chứ không phải hợp nhất hai bộ phận của hai cơ quan lại.

PGS, TS Ðinh Trọng Thịnh (Khoa Tài chính quốc tế, Học viện Tài chính) cũng cho rằng: Về nguyên tắc và mục đích, hai khoản thu này tương đối khác nhau. Thuế liên quan tới khoản thu nhập của cá nhân và doanh nghiệp phải đóng cho ngân sách nhà nước theo chính sách thuế. Còn thu BHXH nhằm bảo đảm người lao động đã có thời gian cống hiến trong doanh nghiệp có được một khoản dự phòng và được trả theo tỷ lệ phần trăm sau khi đã hoàn thành thời gian lao động ở độ tuổi quy định. Ðây là khoản người lao động bỏ ra trước để có một khoản quỹ, giúp họ khi hết tuổi lao động có lương hưu, bảo đảm cuộc sống ở tuổi già. Một bên thu vào ngân sách nhà nước, còn một bên là khoản tích lũy dành cho người lao động, cho nên hai khoản thu này là không đồng nhất.

Tạo thuận lợi nhất cho người lao động

Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp cho biết, phần lớn các quốc gia hiện nay vẫn thực hiện thu BHXH và thuế theo hai cơ quan riêng biệt. Nhật Bản quy định cơ quan BHXH chịu trách nhiệm vận hành Hệ thống hưu trí quốc gia, quản lý đối tượng tham gia BHXH, quỹ BHXH, quản lý lịch sử tham gia BHXH của người lao động, tư vấn các chế độ hưu trí, tính toán và chi trả các chế độ BHXH. Trung Quốc, Hàn Quốc và các nước ASEAN đều giao cơ quan BHXH thu BHXH, chứ không giao cho cơ quan thuế. Với nhiệm vụ được giao, chỉ cơ quan BHXH mới theo dõi được lịch sử tham gia BHXH của người lao động để giải quyết các chế độ; thí dụ, chế độ như hưu trí thì phải khoảng sau 30 năm mới thực hiện. Nếu chuyển thu BHXH sang cơ quan thuế, sẽ dễ phát sinh những hệ lụy, thậm chí có thể sau 5 năm đã phải sửa đổi lại.

Từ thực tế thực hiện chính sách BHXH của ngành, theo Trưởng ban thu Nguyễn Trí Ðại, việc thu các khoản BHXH bắt buộc tại các đơn vị sử dụng lao động vẫn phải do cơ quan BHXH thực hiện. Theo nguyên tắc một công việc giao cho một chủ thể quản lý và chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện, trong khi chủ thể đó đang thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao; đồng thời, các doanh nghiệp thuộc diện quản lý đã thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực thu, cấp sổ BHXH, thẻ bảo hiểm y tế và không làm mất thời gian giao dịch. Ðể tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ cải cách TTHC theo Nghị quyết 19/NQ-CP của Chính phủ, BHXH Việt Nam đề nghị Bộ Tài chính giao cơ quan thuế phối hợp cơ quan BHXH nghiên cứu các nội dung về chỉ tiêu kê khai thuế và BHXH vào tờ khai chung; chia sẻ thông tin về tình hình đóng thuế và BHXH làm căn cứ xác định số tiền đóng, quyết toán thuế và BHXH, nhằm khắc phục tình trạng trốn thuế và trốn đóng BHXH.

Theo nhandan.com.vn